Uwaga! Poniższe opisy stopni karate mają charakter
jedynie orientacyjny; obecnie w Polsce karate ma aspekt bardziej sportu walki,
niż filozofii. Każdy może wybrać swoje karate-do (drogę karate), ważne by być
konsekwentnym w dążeniu do realizacji własnego celu.
(10 i 9 kyu) biały pas- stopień czystości
Biały pas, obok czarnego jest najważniejszym
w życiu każdego karateki. Kolor biały skupia w sobie wszystkie barwy światła,
symbolizuje on więc nieograniczony potencjał nowego ucznia, który może osiągnąć
każdy swój cel. Wszystko czego potrzebuje ma już bowiem w sobie - trening
pomoże to wydobyć i odpowiednio ukształtować. Podobnie do diamentu, który
dopiero oszlifowany staje się brylantem, tak i możliwości nowicjusza, dzięki
wierze i determinacji nabierają nowego znaczenia.
W sztuce karate biały symbolizuje brak umiejętności i doświadczenia nowego
ucznia.
Jego serce jest pełne nadziei, z której rodzi się pierwszy entuzjazm do
treningu i nauki. Początkowo edukacja
skupia się na uważnym słuchaniu nauczyciela, postępowaniu zgodnie z jego
wskazówkami, poznawaniu etykiety dojo i systematycznych treningach. Kształtuje
się właściwa, stabilna postawa, która według Mas Oyamy stanowi pierwszy,
podstawowy krok na drodze sztuk walki. Dzięki treningom, adept zaczyna wyczuwać
środek ciężkości, co pozwala zachować mu równowagę i kontrolować ciało.
Rozwinięta zostaje podstawowa wrażliwość w stopach i nogach tzw. Fudo. Siła i
postęp budowane są na solidnych podstawach. Uczeń, przygotowujący się do
egzaminu na biały pas, powinien znać etykietę i zasady panujące w dojo, gdyż na nich oparty jest cały trening
i życie karateki. Powinien on też być świadom ogólnych terminów karate i przynajmniej częściowo znać już
możliwości i ograniczenia własnego ciała. Sama siła techniki przychodzi
później, wraz ze wzrostem koordynacji pomiędzy poszczególnymi partiami ciała.
Kolejnym, niezmiernie ważnym elementem tego
etapu nauki jest zawiązywanie pasa przed każdym treningiem, które powinniśmy
traktować jak rytuał, przypominając sobie w tym momencie o symbolicznym
połączeniu ciała i umysłu w tym punkcie.
Ważne, by nie wstydzić się białego pasa, a nosić go z dumą. To w tym momencie uczeń udowadnia sobie,
że dzięki zaangażowaniu i konsekwencji jest w stanie podołać wyzwaniu, którym
jest opanowanie sztuki karate. Miyamoto Musashi porównuje życie karateki do
pracy stolarza, który tylko dzięki
odpowiednio naostrzonym narzędziom jest w stanie w pełni wykonywać swoją pracę.
Do czasu otrzymania pasa, adept utrwala podstawowe nawyki i pracuje nad
kondycją fizyczną. Przyjmuje nowy, ambitny, pełen pokory, wytrwałości i
witalności styl życia. Przezwycięża wewnętrzne opory, które ograniczają lub
nawet hamują pragnienie poprawy samego siebie.
"Zrozumiałem, że cel musi być największy i najwyższy jak to
tylko możliwe. Zdałem sobie sprawę, że wytrwałość i posuwanie się naprzód krok
po kroku to jedyna droga, aby ten cel osiągnąć."
(Mas Oyama)
Od pierwszego ćwiczenia nieskazitelność
białego pasa znika na zawsze. Biały pas nasiąka potem i stopniowo staje się
coraz bardziej przybrudzony, aż do osiągnięcia czarnej barwy.
"Z jednej
strony, człowiek jest w stanie doprowadzić siebie do całkowitego zniszczenia, z
drugiej jednak, posiada nieograniczoną zdolność rozwoju i samodoskonalenia.
Sukces zależy od wyznaczenia celu i wytrwałego dążenia do jego
osiągnięcia." (Mas Oyama)
(8 i 7 kyu) błękitny pas- stopień płynności i
umiejętności przystosowania się
Błękit nawiązuje do drugiej czakry
(Svadhisthana), znajdującej się w okolicach kości krzyżowej, której żywiołem
jest Woda - symbol płynności i umiejętności przystosowania się.
„Na świecie nie ma. nic bardziej
pokornego i słabszego od wody. Jeśli jednak chodzi o atak, który jest twardy i
silny, nic nie może jej przewyższyć." (Tao Te Ching)
Jak woda przystosowuje swój kształt do
naczynia, w którym się znajduje, tak karateka dzięki kumite (walce) rozwija
podstawowe zdolności przystosowywania się i płynnego reagowania. Czy jest to
spokojny, wąski strumyk, niszczycielski wodospad czy rwąca fala, żywioł
pozostaje ten sam - Woda.
Także w życiu, karateka musi nauczyć się wykonywać wszystkie czynności, zarówno
podczas odpoczynku, jak i w czasie bitwy, z niezmiennym duchem i niewzruszonym
umysłem (heijoshin).
Walka to aktywność umysłowa. Brak kontroli nad nią prowadzi do wyzwolenia
gniewu i strachu, co oznacza, że staje
się czynnością fizyczną. Najbardziej niebezpiecznym człowiekiem jest ten, kto
nie okazuje żadnych emocji stojąc twarzą w twarz ze strachem.
Na tym etapie zaczynamy adaptować karate do swojej siły i słabości fizycznej,
ustanawiając swoją niezależność. Przede wszystkim powinniśmy skupić się na
umiejętności prawidłowego zaciskania pięści i skoordynowaniu tej czynności z
prawidłową postawą. "Nigiri sannen, tacu sannen, tsuki sannen." (Trzy
lata zaciskanie pięści, trzy lata pozycja, trzy lata cios).
Uczeń, przygotowujący się do zdobycia błękitnego pasa, powinien skoncentrować
się na ćwiczeniach rozciągających, zwiększających gibkość, aby osiągnąć
elastyczność zarówno fizyczną, jak i psychiczną oraz wyzbyć się narzekania a
skoncentrować na korzyściach płynących z
treningu.
Oczywiście w życiu karateki mogą przyjść też chwile, kiedy entuzjazm słabnie, a
czasem przeradza się nawet w rozpacz.
Ważne jest wtedy, aby rozpoznać je i zaakceptować jako integralną część treningu.
Chwile słabości dotykają każdego, niezależnie od stopnia kyu- warto
przekształcić je w moment wewnętrznej
siły, traktując jako wskazówki do
dalszej drogi rozwoju.
Adept posiadający błękitny pas zazwyczaj zna już swoje ograniczenia i zdaje
sobie sprawę, jak wiele wiedzy zostało jeszcze do zdobycia.
(6 i 5 kyu ) - żółty /
pomarańczowy pas- stopień utwierdzenia
Żółty kolor nawiązuje do czakry splotu
słonecznego: (Mampura), której żywiołem jest Ogień - symbol twórczej energii. Uczeń,
przygotowujący się do egzaminu na żółty pas, całą swoją uwagę powinien skupiać
na miejscu zwanym hara (centrum energetyczne, środek ciężkości naszego ciała).
To z niego wychodzi cała siła uderzenia czy kopnięcia.
"Poczuj, jakbyś był zakorzeniony w ziemi za pomocą niewidzialnej siły.
Skoncentruj się na hara i poczuj energię płynącą z tego centrum. Twoje
umiejętności zdecydowanie wzrosną."
Od ucznia z żółtym pasem wymaga się już nie tylko koncentracji na fizycznym
treningu, równowagi czy odpowiedniej koordynacji, ale skupia się także uwagę na psychologicznych
aspektach szkolenia: percepcji, pewności siebie, świadomości i sile woli.
ZJEDNOCZENIE CIAŁA I UMYSŁU!
Pierwszy krok to ćwiczenie fizycznych i
mentalnych postaw oraz poprawnego łączenia technik, utrwalanie podstawowych
pozycji; równowagi i koordynacji.
Drugi to zwiększanie dynamiki
technik bez utraty formy. Pomocne w tym są ćwiczenia na makiwarze i
pełnokontaktowe kumite. To moment, kiedy wzrasta nasza świadomość energii i
dynamiki ciała w ruchu.
"Intensywny trening jest bardziej dla stanowczego ducha i pokonania
siebie, niż dla rozwinięcia silnego ciała." (Mas Oyama)
Trzeba stawić czoła słabościom: strachowi, mściwości, pesymizmowi,
przebiegłości i zrobić wszystko, aby je kontrolować, nie zapominając jednak o
rozwijaniu silnego ducha i wysportowanego ciała.
"Powinniśmy zdać sobie sprawę, że to umysł włada ciałem. Moc umysłowa
człowieka jest wielka. Jego ciało poparte wielką mocą jest tajemnicze i poza
zasięgiem nauki. Właśnie dlatego karate nie powinno być użyte z agresją i w złych zamiarach.
Esencją karate jest zatem poszukiwanie czegoś głębszego niż tylko trenowanie
ciała." (Mas Oyama).
Pomarańczowy pas jest ostatnim stopniem z
grupy początkujących.
(4
i 3 kyu) - zielony pas - stopień emocji i wrażliwości
Zielony kolor to połączenie żółtego (żywioł
Ognia) i błękitnego (żywioł Wody).
Nawiązuje do czakry serca (Anahata), i Powietrza
- symbolu emocji, wrażliwości i uczuć.
Jest to pierwszy ze stopni zaawansowanych. Na tym poziomie karateka uczy się,
jaką rolę odgrywają umysł, siła woli oraz uczucia w karate i w życiu. Karateka
otwiera się na drugiego człowieka
zaczynając dzielić się sobą , zamiast być chciwym i samolubnym. Nie jest
podstępny lecz sprawiedliwy, szczery i troskliwy. Istotnymi cechami dojrzałego
karateki są także poczucie humoru i umiejętność śmiania się z siebie.
Uczeń poznaje prawdziwe znaczenie słowa Miłość. Jest świadom, że zawsze
istnieje coś więcej niż otaczająca rzeczywistość. W ten sposób staje się
bardziej zrównoważony i dojrzały. Zdaje sobie sprawę, że siła bez mądrości i
współczucia jest destrukcyjna, niebezpieczna i bezduszna.
Sosai stwierdził: "Siła bez sprawiedliwości to przemoc, sprawiedliwość
bez siły to nieudolność".
Najważniejsza rzeczą w nauce na poziomie zielonego pasa jest pokora i
cierpliwość.
Adept skupia się głównie na prawidłowym oddechu i na nieustannym doskonaleniu
podstawowych technik, sposobów poruszania się i obowiązkowych kata. Zaczyna
łączyć technikę, szybkość i siłę; poznaje stan umysłu znany jako
"zanshin", w którym ciało
działa perfekcyjnie bez większego wysiłku.
"Zielony pas" to dojrzałość, mądrość i miłość, bez nadmiernego
intelektualizowania.
Poeta klasycznego Zen, Zenrin Kushu mówił: "Nie możesz tego dostać
dzięki myślom. Nie możesz tego szukać bez nich."
Na tym etapie dbanie o kondycję fizyczną i zdrowie powinno już stać się
codziennością, co wymusza zmianę nawyków żywieniowych i refleksję nad ich
wpływem na zdrowie i samopoczucie. To w tym momencie najczęściej karateka, kierując się zdrowym rozsądkiem odrzuca
zbędne używki na rzecz zdrowego,
szczęśliwego, spokojnego wnętrza.
Połączenie fizycznych, umysłowych i duchowych sił, wypracowanych podczas
wytrwałego treningu sprawia, że pogląd na świat, staje się bardziej zrównoważony
i harmonijny.
Droga sztuki walki jest walką w sercu. Wszystko, co nas otacza czy spotyka
wynika z samokontroli.
"Skąpany w pocie, poświęcony całkowicie temu co robię w czasie
treningu, przewyższam życie i śmierć."
(Mas Oyama)
(2
/1 kyu) – brązowy pas - stopień praktyki i kreatywności
Brąz to połączenie trzech kolorów: czerwonego
(fizycznego), żółtego (intelektualnego) i niebieskiego (duchowego).
To właśnie w tym momencie poczucie
równowagi ciała, umysłu i duszy staje się priorytetem. Podejście do treningu w
tej fazie jest już poważne i dojrzałe. Karateka opanował już pewne, silne
techniki, nie zapominając jednocześnie o dalszym doskonaleniu swoich
umiejętności.
Podczas kumite stara się sprawować kontrolę nad sobą i nad przeciwnikiem,
wykorzystując szybkość, dystans i wrażliwość. Ćwicząc kata eksperymentuje z
ruchami standardowych form kata, znajduje jedno czy dwa, które będzie studiował
ze szczególną uwagą, dopóki nie staną się jego własnymi. Karateka posiadający
brązowy pas cieszy się autorytetem i jest godny zaufania dzięki szczerości,
prawości i lojalności. Nauczając korzysta z własnego doświadczenia i tradycji
karate. Jasno i dokładnie wyraża fizyczne i psychologiczne koncepty oraz
duchowy potencjał karate-do (drogi karate).
Brązowy pas kontroluje swoje negatywne emocje: gniew, użalanie się nad sobą,
zazdrość (cechy pomarańczowego pasa), dumę, zniechęcenie, ignorancję (cechy
błękitnego pasa), złośliwość, przebiegłość (cechy żółtego pasa), skąpstwo,
oszustwo i uprzedzenia (cechy zielonego pasa). Nieustannie spogląda w tył
przyglądając się sobie, by mieć pewność, że to on ma kontrolę nad emocjami a
nie odwrotnie. Ma w sobie odwagę, żelazną wolę i posiada wiarę w piękno
nieznanego, które jest przed nim. Obiektywne porównania z innymi szkołami, innymi dojo i
uczniami są bardzo ważne, ale nie można gubić prawdziwej wartości tych
porównań. Swoją własną siłę można poznać dzięki zrozumieniu słabości innych.
Jedną z metod obiektywnego porównania z innymi w celu ulepszenia swoich
umiejętności jest uczestnictwo w zawodach. Adept brązowego pasa, dzięki
otwartemu umysłowi, uczy się respektować siłę rywala. Zna możliwości swoich
własnych broni i docenia, a nie lekceważy potencjału przeciwnika - zarówno
fizycznego, jak i psychicznego. Karateka winien być jak japoński miecz-
niebezpieczną bronią, ale także pięknym dziełem sztuki. To on dokonuje wyboru,
czy za pomocą sztuki walki przekształci się w dzieło, czy przebiegłą i
destrukcyjną broń. Brązowy pas uczy jak żyć i
w pełni opanowywać swoje emocje.
Zbyt często jednak dzieje się tak, że
karateka po zdobyciu brązowego pasa staje się zadufany w sobie, czując się
usatysfakcjonowanym dotychczasowymi osiągnięciami. Taka osoba nie jest gotowa
podjąć wyzwania zdobycia yudansha. Trzeba porzucić „umysł ucznia" i przyjąć
prawdziwie dojrzała postawę, niezbędną do przemiany. To poważny krok naprzód.
Brązowy pas jest w dogodnej sytuacji. Jest szanowany przez wszystkich wciąż
pozostając uczniem. Jednak nie zdaje sobie sprawy z wielkości darów, które leżą
przed nim i jak ptak, waha się u progu swojej dobrze znanej klatki, zanim
będzie w stanie podjąć niepewny krok ku wolności.
(1dan)
- czarny pas - Królestwo Yudansha
Krok jakiego dokonujemy przechodząc z brązowego do czarnego pasa, jest
najważniejszy w życiu karateki. Chęć posiadania czarnego pasa jest najbardziej
powszechnym celem większości karateków. Jednakże jego wymagania są ogromne.
Wielu, którzy chcieli go zdobyć potulnie pozostało na niższym poziomie
biegłości i zrozumienia. Nie wystarczyło im silnej woli, aby sprostać
wymaganiom yudansha.
Poczynając od pierwszego stopnia czarnego pasa, zasady drogi Budo powinny stać
się drugą naturą. Ćwiczenie technik ma na celu ich doskonalenie: studiowanie
nauk oraz obserwowanie danych i obecnych mistrzów jest niezwykle przydatne w
samodoskonaleniu się.
Czarny pas blisko związany jest z piątym centrum energetycznym, czyli gardłem.
Jest to piąta czakra Vishuddha, której żywiołem jest Eter, a czarny to właśnie
kolor ducha. Reprezentuje on królestwo, które leży poza fizycznością i dlatego
samo w sobie nie jest osiągalne dzięki kolorowym stopniom.
Kolor czarny najlepiej odzwierciedla ducha karateki, zawiera on bowiem w sobie
wszystkie kolory. Jeśli zostanie wystawiony na światło słoneczne będzie
absorbował fale świetlne tak, że po chwili stanie się „za gorący żeby go
dotknąć". Także sam trening jest odzwierciedleniem postawy.
Czarny jest kolorem siły, jest tak mocno
nasycony pigmentami, że bardzo trudno jest pokryć go innym kolorem. Posiadacz
czarnego pasa jest najsilniejszym ze wszystkich karateką i nikt z innym kolorem
pasa nie może go przezwyciężyć. Otrzymując czarny pas nie kończymy jednak
podróży - jest to dopiero początek nowej drogi, na której nie ma miejsca na
dumę i egoizm. Wielką głupota jest myśleć, że w tym momencie osiągnęliśmy
szczyt.
Królestwo czarnego pasa składa się z dziesięciu poziomów i każdy ma swoje
symboliczne znaczenie.
Jeśli yudansha kontynuuje trening nawet do późnych lat to, tak jak biały pas
stał się czarny, teraz czarny pas płowieje, strzępi się po brzegach, aż w
konsekwencji ponownie staje się „biały". Wtedy koło nieuchronnie zamyka
się, mistrz zostaje uczniem raz jeszcze. Cały proces powtarza się, ale staje
się to w królestwie, które sięga dalej niż technika, niż umysł, dalej niż może
to zrozumieć przeciętny człowiek.
To jest królestwo YUDANSHA.
OSU !!!
Opracowane korzystając wielu żródeł.
